Hiện nay, du lịch di sản đã và đang trở thành đặc trưng, lợi thế phát
triển của ngành du lịch Việt Nam.Bảo tồn không phải là lưu giữ
hiện vật, di sản trong lồng kính khiến di sản của cha ông, nhân loại, thiên
nhiên, trở nên xa lạ với cuộc sống hiện đại, mà cần phải đưa di sản vào cuộc
sống, phát huy được giá trị thẩm mỹ, văn hóa, lịch sử…của di sản cho hiện tại
và tương lai.Động lực bảo tồn di sản 
Du khách nước ngoài tham quan phố cổ Hội An dịp Tết Nhâm
Thìn. Theo ông Vũ Quốc Trí, Giám đốc dự
án Chương trình phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã
hội, nếu di sản chỉ có giá trị bảo tồn mà không có đóng góp gì cho đời sống của
người dân địa phương thì giá trị bảo tồn ấy cũng bị giảm sút.Thực tế cho thấy, du lịch đã trở
thành nguồn thu chủ yếu của các điểm đến văn hóa và của chính địa phương có di
sản. Trong năm 2012, nguồn thu từ dịch vụ du lịch di sản đã chiếm 45% GDP của
Thừa Thiên-Huế. Doanh thu từ du lịch của Hội An trong 10 năm từ 2002-2012 đã
tăng 12 lần từ 728 tỷ đồng lên hơn 3.360 tỷ đồng.Sức hút của các di sản thế giới
tại Việt Nam đã tạo tiền đề cho việc mở rộng các điểm du lịch và các hoạt động
liên quan như: Du lịch nhà vườn, vườn sinh thái tại Huế, du lịch Cù Lao Chàm,
tham quan các làng nghề, tắm biển ở Hội An... Từ đó, không chỉ góp phần tạo
công ăn việc làm cho hàng ngàn người dân, mà còn làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế
tại các địa phương có di sản, góp phần phát triển các ngành nghề dịch vụ du
lịch, nhiều ngành nghề thủ công truyền thống, hoạt động văn hóa truyền thống
(văn hóa phi vật thể) được phục hồi, phát triển và phục vụ cho du lịch.Xây dựng tour, tuyến du lịch chọn lọcTuy nhiên, nếu phát triển du lịch
gắn với di sản chỉ chạy theo doanh thu, lợi nhuận mà không chú trọng quan tâm
bảo vệ, duy trì di sản đúng mức, đúng cách thì nguy cơ phá huỷ di sản sẽ hiện
hữu.Thực tế cho thấy, sau một thời
gian phát triển mạnh về du lịch, UNESCO đã có cảnh báo việc phát triển du lịch
tại khu vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, việc quản lý nuôi trồng thuỷ sản tại
Vịnh Hạ Long và việc xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị tại quần thể di
tích kiến trúc Huế đã ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại của những di sản này.TS. Hà Văn Siêu, Viện trưởng Viện
Nghiên cứu Phát triển Du lịch, cho rằng bên cạnh việc đẩy mạnh công tác thanh,
kiểm tra, thực hiện các chế tài về quản lý, bảo vệ di sản, đẩy mạnh tuyên
truyền nâng cao nhận thức của người quản lý, cộng đồng và người làm du lịch thì
rất cần chủ trương định hướng phát triển những hoạt động du lịch lựa chọn, có
trách nhiệm. “Cần đưa những chương trình du lịch tôn trọng
di sản vào các tour du lịch điểm đến của các công ty du lịch cũng như chương trình
hoạt động, phát triển của chính những di sản đó. Những du khách yêu quý di sản,
biết tôn trọng di sản thì họ sẽ không xâm hại đến nó. Chúng ta cần khuyến khích
loại hình du lịch có trách nhiệm, du lịch lựa chọn chứ không khuyến khích phát
triển loại hình du lịch đại trà, du lịch xô bồ đến với di sản”, ông Siêu chia
sẻ.Chính những khách du lịch cũng
cần xác định lại mục tiêu, sự quan tâm thực sự của mình đối với các di sản. Nên
đến với di sản bằng sự đam mê thực sự của mình và đến với sự hiểu biết nhất
định về những giá trị văn hóa, thẩm mỹ, kiến trúc, lịch sử của di sản thay vì
sự hiếu kỳ hoặc do hiệu ứng đám đông.Còn theo ông Nguyễn Công Hoan,
Phó Giám đốc Công ty lữ hành Hà Nội RedTour, một di sản muốn trở thành một sản
phẩm du lịch đồng thời vẫn bảo vệ được giá trị của di sản đó thì trước hết
những người làm du lịch phải biết, hiểu được giá trị của nó, phù hợp với đối
tượng nào, thị trường nào, từ đó xây dựng sản phẩm du lịch phù hợp, kết nối hài
hòa với chính di sản đó.Còn theo anh Đặng Xuân Sơn, Chủ
nhiệm CLB du lịch có trách nhiệm, doanh nghiệp cần có sự tư vấn cho khách du
lịch để họ có thể lựa chọn những tour di sản thực sự phù hợp với thị hiếu, mục
đích và khả năng cảm nhận của mình.Thay vì xây dựng những tour tuyến
mang màu sắc “thập cẩm” vừa có ẩm thực, vừa có vui chơi giải trí, vừa có du
lịch tâm linh, chúng ta nên xây dựng những tour du lịch mang tính chuyên biệt
như du lịch tâm linh, du lịch tìm hiểu, tham quan di sản, lễ hội và du lịch
nghỉ dưỡng. Qua đó, vừa đa dạng hóa sản phẩm cho khách du lịch có nhiều sự lựa
chọn, vừa phân loại khách du lịch để du khách tiếp cận đúng điểm đến phù hợp
với nhu cầu của mình, vừa đưa di sản đến với đúng đối tượng thực sự yêu mến,
tôn trọng và hiểu biết về văn hóa, thẩm mỹ.Theo Chinhphu.vn
Du khách nước ngoài tham quan phố cổ Hội An dịp Tết Nhâm
Thìn. Theo ông Vũ Quốc Trí, Giám đốc dự
án Chương trình phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã
hội, nếu di sản chỉ có giá trị bảo tồn mà không có đóng góp gì cho đời sống của
người dân địa phương thì giá trị bảo tồn ấy cũng bị giảm sút.Thực tế cho thấy, du lịch đã trở
thành nguồn thu chủ yếu của các điểm đến văn hóa và của chính địa phương có di
sản. Trong năm 2012, nguồn thu từ dịch vụ du lịch di sản đã chiếm 45% GDP của
Thừa Thiên-Huế. Doanh thu từ du lịch của Hội An trong 10 năm từ 2002-2012 đã
tăng 12 lần từ 728 tỷ đồng lên hơn 3.360 tỷ đồng.Sức hút của các di sản thế giới
tại Việt Nam đã tạo tiền đề cho việc mở rộng các điểm du lịch và các hoạt động
liên quan như: Du lịch nhà vườn, vườn sinh thái tại Huế, du lịch Cù Lao Chàm,
tham quan các làng nghề, tắm biển ở Hội An... Từ đó, không chỉ góp phần tạo
công ăn việc làm cho hàng ngàn người dân, mà còn làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế
tại các địa phương có di sản, góp phần phát triển các ngành nghề dịch vụ du
lịch, nhiều ngành nghề thủ công truyền thống, hoạt động văn hóa truyền thống
(văn hóa phi vật thể) được phục hồi, phát triển và phục vụ cho du lịch.Xây dựng tour, tuyến du lịch chọn lọcTuy nhiên, nếu phát triển du lịch
gắn với di sản chỉ chạy theo doanh thu, lợi nhuận mà không chú trọng quan tâm
bảo vệ, duy trì di sản đúng mức, đúng cách thì nguy cơ phá huỷ di sản sẽ hiện
hữu.Thực tế cho thấy, sau một thời
gian phát triển mạnh về du lịch, UNESCO đã có cảnh báo việc phát triển du lịch
tại khu vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, việc quản lý nuôi trồng thuỷ sản tại
Vịnh Hạ Long và việc xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị tại quần thể di
tích kiến trúc Huế đã ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại của những di sản này.TS. Hà Văn Siêu, Viện trưởng Viện
Nghiên cứu Phát triển Du lịch, cho rằng bên cạnh việc đẩy mạnh công tác thanh,
kiểm tra, thực hiện các chế tài về quản lý, bảo vệ di sản, đẩy mạnh tuyên
truyền nâng cao nhận thức của người quản lý, cộng đồng và người làm du lịch thì
rất cần chủ trương định hướng phát triển những hoạt động du lịch lựa chọn, có
trách nhiệm. “Cần đưa những chương trình du lịch tôn trọng
di sản vào các tour du lịch điểm đến của các công ty du lịch cũng như chương trình
hoạt động, phát triển của chính những di sản đó. Những du khách yêu quý di sản,
biết tôn trọng di sản thì họ sẽ không xâm hại đến nó. Chúng ta cần khuyến khích
loại hình du lịch có trách nhiệm, du lịch lựa chọn chứ không khuyến khích phát
triển loại hình du lịch đại trà, du lịch xô bồ đến với di sản”, ông Siêu chia
sẻ.Chính những khách du lịch cũng
cần xác định lại mục tiêu, sự quan tâm thực sự của mình đối với các di sản. Nên
đến với di sản bằng sự đam mê thực sự của mình và đến với sự hiểu biết nhất
định về những giá trị văn hóa, thẩm mỹ, kiến trúc, lịch sử của di sản thay vì
sự hiếu kỳ hoặc do hiệu ứng đám đông.Còn theo ông Nguyễn Công Hoan,
Phó Giám đốc Công ty lữ hành Hà Nội RedTour, một di sản muốn trở thành một sản
phẩm du lịch đồng thời vẫn bảo vệ được giá trị của di sản đó thì trước hết
những người làm du lịch phải biết, hiểu được giá trị của nó, phù hợp với đối
tượng nào, thị trường nào, từ đó xây dựng sản phẩm du lịch phù hợp, kết nối hài
hòa với chính di sản đó.Còn theo anh Đặng Xuân Sơn, Chủ
nhiệm CLB du lịch có trách nhiệm, doanh nghiệp cần có sự tư vấn cho khách du
lịch để họ có thể lựa chọn những tour di sản thực sự phù hợp với thị hiếu, mục
đích và khả năng cảm nhận của mình.Thay vì xây dựng những tour tuyến
mang màu sắc “thập cẩm” vừa có ẩm thực, vừa có vui chơi giải trí, vừa có du
lịch tâm linh, chúng ta nên xây dựng những tour du lịch mang tính chuyên biệt
như du lịch tâm linh, du lịch tìm hiểu, tham quan di sản, lễ hội và du lịch
nghỉ dưỡng. Qua đó, vừa đa dạng hóa sản phẩm cho khách du lịch có nhiều sự lựa
chọn, vừa phân loại khách du lịch để du khách tiếp cận đúng điểm đến phù hợp
với nhu cầu của mình, vừa đưa di sản đến với đúng đối tượng thực sự yêu mến,
tôn trọng và hiểu biết về văn hóa, thẩm mỹ.Theo Chinhphu.vn