Tiến sĩ Võ Trí Thành: “Chính phủ đã chọn ra được tam giác cải cách mang tính đột phá cao”

Cải cách kinh tế để hướng đến cân đối vĩ mô ổn định trước sức ép của những khó khăn từ kinh tế thế giới và những yếu kém nội tại của nền kinh tế bao năm qua đang được Chính phủ đề ra và từng bước thực hiện. Trước những thay đổi lớn, tạo bản lề cho nền kinh tế ổn định và phát triển trong những năm tiếp theo, phóng viên Báo Bình Dương đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương xung quanh câu chuyện cải cách mà Chính phủ đang thực hiện...

- Ông có bình luận gì về chính sách cải cách kinh tế thông qua việc tái cấu trúc nền kinh tế mà Chính phủ đang thực hiện?

- Chính sách cải cách nền kinh tế Việt Nam mà Chính phủ mới đề ra, hiện nay có những điểm thuận lợi lớn. Đó là sự đồng thuận lớn nhất từ trước đến nay của người dân, doanh nghiệp và toàn hệ thống chính trị đến giới nghiên cứu và các nhà tài trợ quốc tế.

 Đóng gói thành phẩm tại nhà máy bánh kẹo Orion ở KCN Mỹ Phước III. Ảnh: Quốc Chiến

Việc đi vào nội dung thực hiện cải cách nền kinh tế, tuy đâu đó còn những băn khoăn nhưng cái chính yếu là Chính phủ đã chọn ra được cái tam giác cải cách mang tính đột phá cao, đó là cải cách đầu tư công, cải cách cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước và tái cấu trúc ngành tài chính ngân hàng. Tôi cho rằng, việc thực hiện cải cách này không đơn thuần chỉ là nhằm nâng cao hiệu quả nền kinh tế mà còn thể hiện tư duy đổi mới trong xây dựng và phát triển đất nước. Một khi chính sách cải cách đi vào cuộc sống, nó không chỉ cải thiện các thể chế kinh tế, sản xuất kinh doanh mà đi kèm theo đó là những sự nhìn nhận của quốc tế về cách thức phát triển của Việt Nam.

- Với việc thực hiện các chính sách cải cách, chúng ta cũng phải chịu những thách thức lớn đi kèm, ông nhìn nhận về những khó khăn mà nền kinh tế sẽ phải đối mặt thế nào?

- Đúng là có những thách thức lớn và những khó khăn hiện hữu. Tất cả những lĩnh vực mà Chính phủ đưa ra cải cách đều rất nhạy cảm xét trên bình diện kinh tế - chính trị - xã hội và cả về quan niệm tư duy, ý thức hệ tưởng... Thế nên, việc vượt qua được những thách thức này là không dễ dàng chút nào. Bên cạnh đó, khi thực hiện cải cách quyết liệt thì sẽ có trường hợp người thắng, kẻ thua; doanh nghiêp nào khỏe mạnh sẽ tiếp tục cường tráng, còn doanh nghiệp yếu kém sẽ phá sản. Khi đó, Nhà nước phải có những chính sách hỗ trợ. Mặt khác, vấn đề lợi ích nhóm cũng sẽ được phơi bày và xử lý cũng khó khăn. Với doanh nghiệp trước đây có những đặc quyền, đặc lợi về chính sách, đất đai... nay thực hiện cải cách sẽ mất đi những đặc quyền đó và rõ ràng là xử lý lợi ích nhóm để đạt lợi ích tổng thể là một thách thức. Tuy vậy, trong giai đoạn đầu của quá trình cải cách những thách thức chưa xuất hiện nhiều vì tổng thể nền kinh tế, các doanh nghiệp nói chung “na ná như nhau” thế nhưng một khi xuất hiện tình trạng “ông đi xe Dream, ông đi xe hơi”, khi đó vượt qua nhau sẽ nảy sinh những nghi kỵ, lợi ích nhóm khi đó sẽ là một bài toán khó hơn.

Thứ nữa, 3 lĩnh vực cải cách mà Chính phủ đang thực hiện vốn dĩ liên quan khá chặt chẽ với nhau. Đơn cử như đề cập đến nợ xấu thì nó đã liên quan đến ngân hàng, doanh nghiêp Nhà nước, đến nợ công, ngân sách... Cho nên, rất cần một sự phối hợp đồng bộ. Có đại biểu Quốc hội phát biểu trên diễn đàn Quốc hội vừa qua còn cho rằng, cần phải có một luật riêng trong quá trình tái cấu trúc nền kinh tế, cho thấy quá trình cải cách rất phức tạp và cần phải có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ.

- Đối với ngành ngân hàng, khi thực hiện cải cách cũng dấy lên nhiều mối băn khoăn, theo ông, liệu có điều gì bất ổn sẽ xảy ra với hệ thống ngân hàng hay không?

- Chính phủ đang thực hiện cải cách dưới những bước đi phù hợp với lộ trình rõ ràng và một sự bình tĩnh. Cho nên những lo ngại về ngân hàng đổ vỡ, phá sản sẽ không xảy ra. Tất nhiên trong quá trình cải cách, như Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã nói, đại ý có thể trong 1 cái bình sẽ có mấy con chuột nhưng bình sẽ không thể vỡ được.

- Còn đối với doanh nghiệp khác, trong bối cảnh Chính phủ thực hiện cải cách nền kinh tế với những chính sách mới, ông có khuyến nghị gì cho doanh nghiệp không?

- Với các doanh nghiệp ngoài ngân hàng, khó khăn nhất hiện nay là vấn đề vốn. Doanh nghiệp phải tự hỏi và trả lời vốn có nhiều hay ít? Vốn thực sự rất nhiều nhưng lại đang rất thiếu. Vốn nhiều vì tài sản tài chính quá lớn so với nhu cầu sản xuất kinh doanh. Vốn thiếu vì dòng tiền chưa đi vào đầu tư mà lại đang đi “chữa bệnh” thanh khoản và tâm lý phòng thủ nhiều hơn vì lo lắng lạm phát. Thêm nữa, với chính sách tiền tệ thắt chặt để ổn định vĩ mô nên vốn sẽ tiếp tục khó khăn. Doanh nghiệp cũng cần tìm hiểu xem tiền đang chảy vào đâu để tìm kiếm cơ hội đầu tư và quan trọng hơn là doanh nghiệp phải nhìn lại mình xem đã “đẹp và hấp dẫn chưa”, qua đó cũng phải tái cấu trúc lại cho phù hợp với tình hình mới. Doanh nghiệp cũng nên xem xét khả năng mua bán và sát nhập, vì đó cũng là những cơ hội đầu tư mới trong bối cảnh hiện nay.

- Xin cảm ơn ông!

THÀNH SƠN (thực hiện)